Có thể bạn đã nghe đến nhiều con đường, trường học mang tên Lương Định Của nhưng không biết nhân vật này là ai, có đóng góp gì cho đất nước. Đọc bài viết để biết thêm thông tin chi tiết.
Nội dung trong bài này
Lương Định Của là ai?
Lương Định Của (1920-1975) là nhà tạo giống cây trồng, người có đóng góp to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Ông sinh ra tại làng Đại Ngãi, quận Kế Sách (nay là thị trấn Đại Ngãi, huyện Long Phú), tỉnh Sóc Trăng. Ông mồ côi cả cha lẫn mẹ từ sớm nên cuộc sống rất khó khăn, gian khổ. Tuy nhiên, vượt lên trên hoàn cảnh, ông học đã hoàn thành bậc tiểu học (tại trường Lasan Taberd – tỉnh lỵ Sóc Trăng) rồi chuyển lên Sài Gòn học bậc tú tài (nay là bậc trung học).
Năm 1937, ông sang Hồng Kông thi vào trường y khoa La Salle College với mong muốn nâng cao trình độ tiếng Anh để tiếp tục theo học ngành thương mại. Đến năm thứ 3, ông sang Thượng Hải Trung Quốc học ở Đại học Kinh tế Saint John’s. Năm 1940, trường đóng cửa do chiến tranh thế giới lan rộng, ông sang Nhật, thi vào Khoa Sinh vật thực nghiệm chuyên ngành trồng trọt tại Đại học Quốc lập Kyushu. Thời gian này, ông đã làm quen với bà Nakamura Nubuko (người Nhật), sau này trở thành người vợ của ông.
Sau khi chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc, kinh tế Nhật Bản suy thoái nên chính phủ Nhật quyết định ngừng cấp học bổng cho các du học sinh nước ngoài. Để có tiền tiếp tục theo đuổi việc học, Lương Định Của phải làm nhiều nghề khác nhau để kiếm sống và hoàn thành khóa học. Sau đó, ông lại tiếp tục học lên bậc cao hơn ngành nông nghiệp nhằm tích lũy kiến thức với mong muốn giúp ích nhiều hơn cho quê hương.
Ra trường, ông tốt nghiệp loại ưu và bảo vệ thành công luận án tiến sĩ nông học, khoa di truyền chọn giống. Đây là học vị cao nhất của ngành nông học Nhật Bản kể từ thời Minh Trị Thiên hoàng. Ông là người thứ 96 trên toàn nước Nhật giành được học vị này trong vòng 10 năm ở Nhật thời kỳ đó.
Năm 1945, được sự đồng ý của hai gia đình, Lương Định Của đã chính thức tổ chức hôn lễ với bà Nubuko và sau này có 2 người con trai. Sau khi kết hôn, hai ông bà cùng làm việc tại Viện Thí nghiệm của trường Đại học Kyushu.
Lương Định Của đã có những đóng góp gì cho nền nông nghiệp Việt Nam?
Năm 1952, với tình yêu đất nước, ông cùng gia đình từ Nhật Bản trở về phục vụ Tổ quốc. Thời gian này ông sống và làm việc ở Sài Gòn.
Năm 1954, ông cùng gia đình tập kết ra Bắc và làm việc tại Viện khảo cứu Nông lâm, chuyên trách về cây lúa. Năm 1955, Lương Định Của công tác tại Tổ lúa, trại Quang Trung thuộc Viện Nghiên cứu Nông lâm nghiệp. Tháng 9 năm 1956 đến năm 1962, ông được bổ nhiệm làm Phó Hiệu trưởng Trường đại học Nông Lâm giảng dạy di truyền giống. Từ năm 1963 đến năm 1967, ông giữ cương vị là Phó Viện trưởng Viện Khoa học Nông nghiệp. Từ năm 1968 đến khi mất (28/12/1975), ông giữ cương vị là Viện trưởng Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm.
Trong suốt quá trình nghiên cứu khoa học, ông đã lao động miệt mài và đạt được nhiều thành tựu to lớn, đóng góp vào sự phát triển của ngành nông nghiệp Việt Nam. Bên cạnh thời gian làm việc trong phòng thí nghiệm, ông còn lăn lộn trên các cánh đồng làm thí nghiệm. Nhờ đó, ông đã cho ra đời nhiều giống lúa và áp dụng có hiệu quả các phương pháp, kỹ thuật canh tác của nước ngoài (chủ yếu là của Nhật) vào việc trồng lúa ở Việt Nam như bờ vùng bờ thửa, cấy chăng dây thẳng hàng, cấy ngửa tay để cây lúa không bị ngập quá sâu xuống bùn, dùng cào cỏ Nhật Bản…Các phương pháp của ông đã được nông dân áp dụng thành công, tạo ra năng suất lúa cao kỷ lục thời bấy giờ. Có những cánh đồng ở đồng bằng sông Hồng đã đạt ngưỡng 10 tấn/ha/năm.
Ông là tác giả của nhiều giống cây trồng cho năng suất cao và chất lượng tốt như: giống từ IR8 ra dòng NN8-388, giống NN75-1 (lai giữa giống 813 với NN1), Nông nghiệp 1 (lai giữa Ba Thắc, Nam Bộ x Kunko, Nhật), giống lúa mùa muộn Saibuibao, giống lúa chiêm 314 (lai giữa dòng Đoàn Kết và Thắng Lợi) và một số giống cây trồng khác như khoai lang, đu đủ, dưa lê, xương rồng, rau muống, dưa hấu không hạt. Một trong số công trình nghiên cứu thành công nhất của ông phải kể đến Đa bội đơn thể ở tông Oryzea, Ảnh hưởng của ánh sáng giai đoạn trên các giống lúa khi nhận đoản quang kỳ, Nghiên cứu tế bào học trên lúa Oryza sativa.
Ông còn là người có công lớn trong giáo dục đào tạo. Nhiều thế hệ học trò của ông đào tạo đã trở thành những cán bộ đầu ngành trong lĩnh vực nông nghiệp trong đó có nhiều người xuất sắc.
Những danh hiệu Lương Định Của được nhà nước truy tặng là gì?
Với những đóng góp to lớn cho nền nông nghiệp nước nhà, Lương Định Của đã được Nhà nước trao tặng những phần thưởng cao quý như: danh hiệu Anh hùng Lao động (1967); Huân chương Lao động hạng Nhất; Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học kỹ thuật đợt 1 năm 1996.
Năm 2006, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã lập Giải thưởng Lương Định Của để hằng năm trao tặng cho những thanh niên có thành tích đặc biệt xuất sắc trong các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, công nghệ nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.
Cuộc đời của giáo sư là tấm gương sáng của một trí thức lớn dấn thân vì đại nghĩa, sống thanh đạm, giản dị, say mê, tận tụy với sự nghiệp trồng người và nghiên cứu khoa học tạo giống cây trồng, cải tiến kỹ thuật canh tác để mang lại đời sống tốt hơn cho người dân.
Xem thêm: Con đại tướng Võ Nguyên Giáp
